In de coronacrisis vraagt de ene na de andere winkelketen bescherming tegen zijn schuldeisers. Maar eigenlijk was corona gewoon de druppel, zeggen retailkenners Stefan Van Rompaey en Erik Van Heuven. Het ging al veel langer slecht. ‘De boomers aan het hoofd van winkelgroepen hebben te lang niet in e-commerce geïnvesteerd.’
FNG, Hema, Blokker, Inno. Het regent nieuws over bedrijven in moeilijkheden de laatste weken. Vooral grote warenhuizen als Inno en de Britse keten Debenhams zitten in de hoek waar de klappen vallen. Het moederbedrijf van Inno sluit een op de drie winkels. Overal klinkt hetzelfde verhaal: de huur- en personeelskosten blijven oplopen, maar de inkomsten volgen niet. In New York ging het iconische warenhuis Barney’s nog failliet aan te hoge huurkosten.
Vaak wordt de coronacrisis met de vinger gewezen, maar die is zeker niet de enige schuldige. Stefan Van Rompaey, hoofdredacteur van de vaksite RetailDetail, en voormalig Inno-CEO Erik Van Heuven gaan in hun boek ‘The Future of Department Stores’ na waar het is misgelopen en hoe de komende jaren er zullen uitzien in de winkelsector.
Hoe kan het dat deze retailiconen uit het verleden nu plots allemaal in de problemen zitten? Zijn de gloriejaren van de retail voorbij?
Van Rompaey: ‘Ik denk dat veel grote winkelbedrijven te lang berust hebben in hun rijke verleden en dachten dat ze het wel zouden redden met hun merknaam alleen. Ze bleven groeien en filialen bijmaken, waardoor de kostenstructuur ook steeds ingewikkelder werd. En dan kwam de bom van de e-commerce een kwarteeuw geleden en veel bedrijven hebben dat compleet gemist.’
Van Heuven: ‘Er zijn de voorbije jaren twee bazooka’s op de retail afgekomen. De eerste was de e-commerce en de tweede is uiteraard corona. Op het eerste hebben te weinig winkels op tijd een antwoord gevonden, waardoor hun inkomsten serieus zijn gezakt terwijl de kosten bleven stijgen. De winkelsluitingen door corona hebben dat alleen maar erger gemaakt.’
Maar hoe komt het eigenlijk dat zoveel winkels na 25 jaar nog steeds geen e-commercestrategie hebben? Het is niet bepaald nieuw meer.
Van Rompaey: ‘Je moet eens kijken naar wie er meestal aan het hoofd van zo’n winkelbedrijf staat. Dat zijn boomers. En die zagen de urgentie van e-commerce niet, dachten dat dat wel weer zal verdwijnen en hadden vooral schrik dat e-commerce hun fysieke winkelomzet zou kannibaliseren. Hun eerste reactie was dus om dat tegen te houden.’
‘Het probleem is ook vaak dat er eigenlijk alleen maar vervelende oplossingen zijn. Alles kost geld en de uitkomst is onzeker. Een e-commerceplatform opzetten is duur, winkels sluiten ook door de vele ontslagkosten, maar niet investeren in e-commerce is ook duur. Winkeliers weten dus soms niet van welk hout ze pijlen moeten maken.’
‘Maar er is wel een kentering op komst. Het Franse Galeries Lafayette komt nu eindelijk met een webwinkel en ook Inno gaat zijn webshop nieuw leven inblazen. In januari vorig jaar was die afgeschaft door de Duitse moedergroep Galeria Karstadt Kaufhof omdat hij te veel kostte, maar nu is er toch besloten om hem opnieuw op te starten. De vraag is natuurlijk of de financiering vanuit de moedergroep daarvoor zal volstaan.’
Galeria Karstadt Kaufhof zit in ernstige problemen. Mocht dat bedrijf failliet gaan, hoe moet het dan verder met Inno?
Van Heuven: ‘Ik ben ervan overtuigd dat Kaufhof niet failliet gaat. Integendeel, het gaat er zelfs beter voorstaan dan ooit nu het besloten heeft om 62 van zijn 172 winkels te sluiten. Dat laat het bedrijf toe om weer te focussen op zijn kernmarkten en opnieuw te investeren in de sfeer van zijn winkels. Hoe minder winkels er zijn, hoe interessanter winkelen wordt in de zaken die overblijven. Warenhuizen leven van flagship stores.’
Is er sinds uw vertrek bij Inno veel veranderd bij de keten?
Van Heuven: ‘De moedergroep is zich vooral meer gaan focussen op zijn eigen thuismarkt Duitsland, waardoor Inno qua vernieuwing wel een kleine achterstand heeft opgelopen. Dat wordt nu voorzichtig rechtgetrokken, maar er is nog wel wat werk.’
‘Belangrijk voor Inno, maar ook andere winkelgroepen, is inzetten op nieuwe en jonge merken die nergens anders te vinden zijn. Dat brengt jonge mensen weer naar hun winkels. Al moeten ze wel oppassen dat ze hun bestaande klanten niet bruuskeren. Niet meteen alles omgooien dus, maar traag vernieuwen.’
Hoe zal de winkelstraat er na corona uitzien? Zullen nieuwe merken alle huidige winkels vervangen hebben of overleven winkelgroepen deze crisis?
Van Rompaey: ‘De huidige merken overleven dit. Namen als Hema zijn sterke merken en zodra de financiële problemen opgelost raken, waar ze bij Hema nu aan aan het werken zijn, kunnen die weer voortdoen zoals ze bezig waren.’
Van Heuven: ‘De grootste verandering lijkt me dat mensen nu meer in hun eigen dorp gaan winkelen. Waar vroeger de grote steden een gegarandeerde bron van inkomsten vormden, is dat nu helemaal omgeslagen naar kleinere steden.’
Van Rompaey: ‘Klopt. Mensen voelen zich veiliger in hun woonplaats en durven niet naar de stad uit schrik om Covid-19 te krijgen. Dat is ook een grote aanpassing voor vastgoedgroepen.’
Over vastgoed gesproken: vooral de huurprijzen vormen een groot probleem. Die lopen al langer stevig op en duwden al enkele ketens in het faillissement. Is dat vol te houden?
Van Rompaey: ‘Als je het aan winkeliers vraagt niet. De teneur is dat er een aanpassing moet komen aan het systeem. De huur zou moeten berekend worden op basis van de verkoop in die vestiging. Dat is logischer, want zo blijven de inkomsten meer op peil met de uitgaven.’
Gaan de vastgoedgroepen willen meegaan in zo’n onzeker inkomstenmodel?
Van Rompaey: ‘Dat denk ik wel. In shoppingcenters is dat bijvoorbeeld al de normaalste zaak van de wereld. Als het goed gaat, profiteert iedereen en als het slecht gaat, deelt iedereen in de klappen. Bovendien: als een vastgoedeigenaar kan kiezen tussen een leegstaand pand en iets minder huurinkomsten, dan lijkt het me duidelijk wat er beter is.’
Bron en foto: Business AM – Ruben Van Lent – 31/06/2020